Geïntegreerd Smart City Operating System voor Vlaanderen

Filter items

Initiatiefnemer(s):

Digipolis en V-ICT-OR

Thema:

Digitalisering

Domein:

Bestuur

Status:

Gerealiseerd

Contact:

Digipolis
Koen Cleynhens
M +32 496 59 20 27

Walter Wijn
M +32 478 56 06 56

V-ICT-OR
Eddy Van der Stock
M +32 477 32 26 16

PIO
Erwin Dewallef
M +32 472 72 40 48

Tabs

Uitdaging

Digipolis en de stad Antwerpen ontwikkelden het Antwerp City Platform as a Service (ACPaaS), een technisch platform waarin generieke back-end IT-componenten (notificaties, online betalingen, digitale handtekeningen, profielbeheer, etc.) worden verzameld en ontsloten van de digitale platformen die via het burgerportaal A-stad gepersonaliseerde digitale dienstverlening en communicatie aanbieden. Via ACPaaS kunnen de generieke back-end componenten van de specifieke platformen worden hergebruikt en hoeven ze niet telkens opnieuw te worden ontwikkeld of gekocht.

V-ICT-OR ontwikkelde de Vlaamse Virtuele Gemeente (VlaVirGem), een referentiearchitectuur voor gemeenten gebaseerd op open data, open standaarden en open processen. Doel is om de Vlaamse steden en gemeenten te ondersteunen in hun dienstverlening, (interne) organisatie, bedrijfsvoering en IT-inzet, zodat zij efficiënte, klantgerichte en geïntegreerde diensten aan de burger kunnen aanbieden.

Digipolis en V-ICT-OR hebben ACPaaS en VlaVirGem naast elkaar gelegd en zijn tot de vaststelling gekomen dat een doorontwikkeling van ACPaaS zoals VlaVirGem dit voorstelt, voor alle Vlaamse steden en gemeenten en ook andere overheidsinstanties een grote winst zou kunnen opleveren. De creatie van een Smart City Operating System voor de Vlaamse Virtuele Gemeente kan versneld worden gerealiseerd door bestaande componenten aan te passen en bijkomende herbruikbare componenten te integreren.

Met het PIO-project Open City Application Programming Interface (OCAPI) willen Digipolis en V-ICT-OR het lokale niveau overstijgen en de fundamenten van VlaVirGem realiseren op basis van de ervaring en componenten van ACPaaS, zodat elke Vlaamse stad, gemeente of andere overheidsdienst softwaretoepassingen kan bouwen op een gemeenschappelijk City Platform as a Service (CPaaS) en toch zijn eigenheid kan behouden. Streefdoel is een geïntegreerd Smart City Operating System dat modulair (en dus duurzaam) is opgebouwd uit herbruikbare generieke componenten (tools en engines) en dat toelaat om sneller (en dus goedkoper) specifieke softwareapplicaties te ontwikkelen en beter te ondersteunen.

Voorbereiding

In het kader van de realisatie van het OCAPI-platform zijn Digipolis en V-ICT-OR een partnerschap met het PIO aangegaan om op korte termijn een Minimal Viable Product (MVP) te laten ontwikkelen (fase 1) en het MVP vervolgens in een proefomgeving (in een aantal pilootsteden en toegepast op enkele specifieke use cases) te laten uittesten (fase 2).

In eerste instantie werd voorzien om voor de realisatie van het OCAPI-MVP vijf componenten (drie tools en twee engines) langsheen evenveel tracks te laten ontwikkelen:

Track 1: de tool OCAPI Online als marktplaats die beantwoordt aan de huidige en toekomstige behoeften aangaande het aanbod van producten op maat van de gebruiker;
Track 2: de tool OCAPI Workplace voor een innovatieve en maximaal geautomatiseerde Development Operations (DevOps)-werkplek die beantwoordt aan de huidige en toekomstige behoeften rond softwareontwikkeling en het testen en in productie nemen van Application Programming Interfaces (API's);
Track 3: de tool API Manager die helpt bij het beschikbaar stellen van data en services op de marktplaats;
Track 4: de engine Smart API Gateway die moet zorgen voor de betrouwbare afhandeling van aanvragen tussen consument en leverancier in een microservice-georiënteerde architectuur;
Track 5: de engine Identity Manager die wordt gekoppeld aan een systeem om op om het even welke manier te kunnen aanloggen en die de gebruiker de volledige controle geeft over zijn identiteit en data.

Bij het samenleggen van de design-inzichten van de eerste vijf tracks was al meteen gebleken dat een uitbreiding met een zesde track onontbeerlijk zou zijn: de realisatie van een gebruikersgerichte opzet van het OCAPI Online Portaal om het OCAPI-platform voldoende toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken.

Vervolgens werden, in functie van enkele bijsturingen en aanvullingen die uit een tussentijdse analyse (t.e.m. het eerste kwartaal van 2019) van de realisatie van het OCAPI-MVP noodzakelijk bleken, nog drie tracks toegevoegd:

Track 7: optimalisatie van de Smart API Gateway, met als doel het verder optimaliseren van het uitgewerkte Smart Gateway concept zodat het ook operationeel inzetbaar is op een grotere schaal;
Track 8: bijsturing van de ontwikkeling van de Identity Manager. Deze track was nodig om de al ontwikkelde (cruciale) Identity Manager componenten te waarborgen en erop voort te bouwen nadat in onderlinge samenspraak was besloten om de ontwikkeling van de Identity Manager door de leverancier Juru stop te zetten;
Track 9: uitbreiding van de API Manager, met als doel het capteren van bijkomende scopevragen in het kader van de OCAPI-samenhang binnen de bestaande opdracht.

Aanbesteding

Realisatie van het OCAPI-MVP

In overleg met V-ICT-OR werden de opdrachten voor de ontwikkeling van alle negen componenten/tracks van het OCAPI-MVP aanbesteed via de beproefde aanbestedingsprocedure Buy from startups van Digipolis. Dat is een 'light’ aanbestedingsaanpak die specifiek is gericht op het mee betrekken van kleine(re) innovatieve marktspelers in opdrachten van Digipolis en die de Onderhandelingsprocedure Zonder Voorafgaande Bekendmaking (OZVB) combineert met enkele aspecten van Pre-Commercial Procurement (PCP). Buy from startups is een tweetrapsprocedure waarbij eerst geschikte kandidaten voor een opdracht worden geselecteerd en vervolgens onderhandelingen worden gevoerd met de geselecteerde kandidaten die een offerte hebben ingediend. Die onderhandelingen resulteren, al dan niet via een Best and Final Offer (BAFO), in de gunning van de opdracht.

De opdrachten voor de ontwikkeling van de negen componenten/tracks van het OCAPI-MVP werden gegund aan de volgende leveranciers:

OCAPI Online aan Studio Hyperdrive NV;
OCAPI Workplace aan Nubera BVBA;
API Manager aan NSX BVBA;
Smart API Gateway aan NSX BVBA;
Identity Manager aan Juru CVBA;
OCAPI Online Portaal aan Studio Hyperdrive NV;
Optimalisatie Smart API Gateway aan Devoteam NV;
Bijsturing Identity Manager aan Studio Hyperdrive NV;
Uitbreiding API Manager aan NSX BVBA.

Uitvoering

Alle negen componenten/tracks zijn intussen opgeleverd, wat betekent dat het volledige OCAPI-MVP is gerealiseerd zoals voorzien (m.i.v. de bijsturingen en aanvullingen).

Het OCAPI-MVP werd gepresenteerd ter gelegenheid van een meetup van Digipolis op 24 oktober 2019. Daarbij werden ook enkele demo-applicaties getoond die additioneel in het kader van fase 1 van OCAPI werden opgezet om de meerwaarde van het OCAPI-platform voor andere besturen 'tastbaar' te kunnen aantonen.

De volgende functionaliteiten en herbruikbare generieke componenten van het OCAPI-MVP werden tijdens de meetup getoond:

De werkplaats waarin men in teamverband kan samenwerken aan opdrachten en softwarecomponenten (deliverables);
Men kan op een vlotte wijze de werkinstrumenten nodig voor de uitvoering van een opdracht initiëren via templates, die thematisch per technische biotoop beschikbaar gemaakt kunnen worden;
Vanuit de werkplaats kan men de ontwikkelde softwarecomponenten (in de vorm van API's) publiceren op een marktplaats, inclusief het opmaken van een branding voor de desbetreffende component;
Op de marktplaats, die men kan opdelen in verschillende catalogi, kan men vlot zoeken op API’s, en kan men een contract leggen met die API’s;
API’s draaien in een service mesh omgeving die gemakkelijk policies en contracten kan serven;
Platformgebruikers kunnen zich als dusdanig registreren en kunnen gebruik maken van een bestaand profiel bij ACM/IDM (= toegangs- en gebruikersbeheer van de Vlaamse overheid), google of een eigen profiel (bv. A-profiel) om zich kenbaar te maken;
De platformcomponenten binnen het CPaaS werken event-based samen via een message-driven architectuur.

De volgende demo-applicaties kwamen tijdens de meetup aan bod:

My.ACPaaS Meldingen: een app voor Brasschaat, Mortsel en Leuven om meldingen in te seinen en te dispatchen;
CRM voor My.ACPaaS Meldingen;
GEO/GIS Referentieel (functioneel onderdeel van My.ACPaaS Meldingen);
Digitale Kluis voor Brasschaat en Gent;
Formulieren-app voor Brecht: een self-service module zodat er geen ontwikkelaar meer nodig is voor het opmaken van formulieren;
Multi-site Deployment (Schilde);
Chatbot voor Edegem;
Burgerprofiel op maat;
ACPaaS e-dev: vanuit een architectuurtekening naar een voorstel voor gebruik van engines.

De meetup op 24 oktober 2019 heeft aangetoond dat de architectuur en de bouwblokken van/binnen het OCAPI-platform gekend zijn in deze experimentele modus (MVP), en dat deze opgeschaalde ACPaaS (of CPaaS) een basis kan vormen voor een geïntegreerd Smart City Operating System na een verdere operationaliseringsfase waarin de componenten productieklaar gemaakt worden op de gewenste schaal.

Nadat vervolgens de verdere integraties van de verschillende OCAPI(-MVP)-componenten werden afgewerkt via acceptatietesten in november 2019, werd eind december 2019 een Move To Production (MTP) voor de OCAPI(-MVP)-componenten afgerond.

Hiermee is fase 1 van OCAPI voltooid. Nu is het zoals gezegd de bedoeling om in fase 2 van OCAPI een aantal use cases in een aantal pilootsteden op te zetten waarmee het OCAPI-MVP zal worden uitgetest. Deze tweede fase van OCAPI is in voorbereiding.